Richard Griffith (Q63383)

Ganwyd 'Carneddog', Richard Griffith (1861-1947), bardd, awdur rhyddiaith, newyddiadurwr, hanesydd lleol a ffermwr, ar fferm fach fynyddig Carneddi, Nantmor, ger Beddgelert, sir Gaernarfon, lle bu ei hynafiaid yn ffermio am sawl cenhedlaeth. Un o Nantmor, hefyd, oedd Catherine, ei wraig, a briododd yn 1899. Cymerodd ei enw barddol, 'Carneddog' o'r man lle'i ganed, a threuliodd Catherine ag ef bron gydol eu hoes yn ffermio defaid yno, cyn symud yn 1945 i fyw gyda'u mab Richard, yn Hinkley, swydd Gaerlŷr. Ymddiddorai Carneddog yn niwylliant Cymru o'i ddyddiau cynnar, yn enwedig yn llenyddiaeth, hanes a llên bro ei febyd yn Eryri, a chyfrannai yn rheolaidd i gyfnodolion megis Cymru a Bye-Gones, yn ogystal â chylchgronau, yn eu plith Baner ac Amserau Cymru a Y Genedl Gymreig, ac ysgrifennai golofn boblogaidd wythnosol, 'Manion o'r Mynydd' yn yr Herald Gymraeg, o 1881 ymlaen, am nifer o flynyddoedd. Yn ogystal, bu'n ysgrifennu bywgraffiadau llenyddol, beirniadu mewn eisteddfodau, casglu llawysgrifau, ymchwilio i hanes lleol, cyhoeddi barddoniaeth (yn eu mysg rhai cerddi a gyfansoddodd ef ei hun), a gohebu ag ystod eang o bobl ar draws y byd, yn cynnwys awduron a beirdd, a rannai'r un diddordebau ag ef.